İş yerlerinde sahte para riski, doğrudan maddi kayıplara neden olabileceği için en çok dikkat edilmesi gereken güvenlik konularından biridir. Bu nedenle kullanılan para sayma makinelerinin yalnızca hızlı ve doğru sayım yapması değil, aynı zamanda sahte banknotları yüksek doğrulukla tespit edebilmesi büyük önem taşır. Piyasada farklı teknolojilerle donatılmış birçok cihaz bulunsa da, güvenliğin en üst düzeyde sağlanabilmesi için hangi makinenin en etkili çözümü sunduğunu bilmek gerekir. Bu yazıda; sahte para tespiti yapan makinelerde kullanılan teknolojileri, güvenilir markaları ve seçim kriterlerini detaylı şekilde ele alıyoruz.
Günümüzde para sayma makineleri yalnızca sayım yapmakla kalmaz, aynı zamanda sahte para tespiti gibi önemli bir güvenlik işlevi de üstlenir. Bu makinelerde genellikle ultraviyole (UV), manyetik (MG), infrared (IR) ve boyutsal kontrol (size detection) gibi çeşitli teknolojiler birlikte çalışır. UV teknolojisi, paranın üzerindeki floresan mürekkebi algılayarak banknotun orijinalliğini test ederken; MG sensörleri manyetik mürekkep özelliklerini kontrol eder. IR teknolojisi ise banknotun üzerindeki görünmeyen desenleri tarar. Bu teknolojiler, banknotun tasarımına ve ülke standardına göre birlikte çalışarak sahte para riskini büyük ölçüde ortadan kaldırır.
UV, IR ve MG özellikleri aynı amaca hizmet etse de farklı prensiplere dayanır. UV özelliği, paranın UV ışık altında verdiği tepkimeyi kontrol eder ve genellikle yüzeydeki gizli güvenlik öğelerini denetler. IR özelliği, banknot içindeki ısıya duyarlı desenleri tarayarak sahteciliğe karşı daha derin bir analiz yapar. MG özelliği ise manyetik mürekkeple basılmış güvenlik detaylarını okuyarak sahte ve orijinal paralar arasında ayrım yapar. En güvenli sayma makineleri bu üç teknolojiyi bir arada kullanarak hem sahteyi tespit eder hem de kullanıcıyı anında uyarır. Sadece tek bir sistemle çalışan makineler, sahte para yakalama oranında daha düşük performans sergileyebilir.
Sigma ve Asys, Türkiye’de yaygın olarak kullanılan, yüksek performanslı para sayma makineleri sunan iki önemli markadır. Özellikle:
Her iki markanın sahte para algılama oranı yüksektir, ancak model seçerken tespit teknolojilerinin kapsamı ve yazılım güncelleme imkânı mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
Merkez bankalarının sahte para tespiti için belirlediği güvenlik unsurları zamanla değişebildiği için, kullanılan para sayma makinelerinin yazılımının güncellenebilir olması çok önemlidir. Özellikle USB ya da SD kart üzerinden yazılım yüklenebilen modeller tercih edilmelidir. Sigma ve Asys'in bazı üst segment modellerinde bu güncelleme desteği yer alır. Bu sayede piyasaya yeni çıkan sahte para varyantlarına karşı cihaz güncel kalır ve hata payı minimuma iner. Güncellenebilir yazılım, kullanıcıya uzun vadeli güvenlik ve cihaz ömrü açısından da büyük avantaj sağlar
Kullanıcıların güvenlik açısından en çok tercih ettiği modeller genellikle şu özellikleri bir arada sunar:
Sigma ve Asys markalarının bu kriterleri karşılayan modelleri, hem bankalar hem de döviz bürolarında yaygın olarak kullanılmaktadır.